De Montagne Noire (Occitaanse: Montanha Negra, bekend als de Black Mountains in het Engels) is een bergketen in Centraal Zuid-Frankrijk.
Montagne Noire is een klein, middelhoog berggebied (ongeveer 35 kilometer van Oost naar West en 25 kilometer van Noord naar Zuid), ruwweg tussen Carcassonne en Mazamet. Het hoogste punt is de Pic de Nore met 1214 meter.
Geologisch gezien is de Montagne Noire de meest zuidwestelijke uitloper van het Centraal Massief.
In het noordoosten wordt het de Monts de l’Espinouse. Met de Monts de Lacaune verder naar het noorden vormen ze het Parc Régional du Haut-Languedoc.
De bergen krijgen hun naam (zwarte bergen) van de donkere bossen aan de noordkant en van een meteorologisch verschijnsel: door botsing van Atlantische en mediterrane luchtstromingen, is er vaak een zeer dichte wolk over de bergen; door de schaduw ziet het er dus altijd erg donker uit.
Door de overvloedige regenval ontspringen vele rivieren. Dit bracht Jean-Paul Riquet, ingenieur van het Canal du Midi, op het idee om enkele van deze rivieren door een aantal reservoirs af te leiden om het kanaal te voeden. Deze spaarbekkens en kanalen zijn nog steeds in gebruik. De Montagne Noire maakt deel uit van het continentale waterloods. De rivieren in het noorden en westen eindigen uiteindelijk in de Atlantische Oceaan, terwijl die in het zuiden en oosten in de Middellandse Zee eindigen.
Industrie
Aan het einde van de 18e eeuw was de ‘Arnette’ een belangrijke bron van energie voor de zogenaamde blote wol industrie van Mazamet, waardoor het een van de vroegste Franse centra van het industriële tijdperk was. In de smalle en steile vallei van de rivier kan u nog steeds talloze ruïnes van waterkracht fabrieken zien. Het is in feite een groot (maar slecht onderhouden) industrieel monument. Aan de zuidkant van de Montagne Noire lopen verschillende rivieren waarvan de naam is afgeleid van het goud en zilver hier aanwezig, zoals de ‘Orbiel’ (of Biel, Occitaanse voor “oud goud”) en de ‘Argent Double’ (“Double Silver”).
Mijnbouw en metaalbewerking vonden plaats in de valleien van deze rivieren in de prehistorische tijd. In 2003 werd de laatste goudmijn in West-Europa, die van Salsigne langs het Orbiel, gesloten vanwege de te hoge operationele kosten.
Grotten
In de bergen bevinden zich een aantal grote grotcomplexen. De belangrijkste zijn de Grotte de Limousis en de Gouffre Géant de Cabrespine. Beide tonen het hele gamma van kristalvorming. De aragoniet formaties in de grotten zijn vooral geprezen. Die van de Grotte de Limousis behoren tot de grootste ter wereld. De Gouffre Géant is een bijna 300 meter hoge grot waarvan het dak nog steeds erg dun is. Beide grotcomplexen kunnen worden bezocht.
De geschiedenis van de Montagne Noire
Voor de Romeinen was de aanwezigheid van de goud- en zilveraders een van de redenen om dit deel van Gallië te veroveren. Een aantal bruggen en wegen uit deze tijd zijn bewaard gebleven. Een aantal kastelen zijn gebouwd op de fundamenten van de Romeinse verdediging (Cabaret). Tijdens de vroege Middeleeuwen vormde de Montagne Noire de scheidslijn tussen de koninkrijken van de Franken en de Visigoten (Septimania). Veel van de kastelen waarvan de ruïnes nog steeds bestaan, hebben hun oorsprong uit deze tijd (Hautpoul).
Het kasteelcomplex van Lastours, met het hoofdkasteel Cabaret, vormde het regionale centrum en was een van de belangrijkste centra van het Occitaanse leven. De winning van edelmetalen was de belangrijkste bron van inkomsten voor de heren van Cabaret. De (wijn) regio van Cabardès dankt zijn naam aan dit kasteelcomplex.
De Katharen waren sterk vertegenwoordigd in de Montagne Noire en bleven hier langer actief dan in de bas-Languedoc. Dit was grotendeels te wijten aan de bescherming van de kasteelheren van Cabaret, wiens kasteelcomplex niet door de Franse troepen kon worden bezet en dit ondanks herhaalde belegeringen. Echter, na het Verdrag van Meaux dat een einde aan de kruistocht tegen de Katharen maakte, werden alle heren van het kasteel die met de Katharen sympathiseerden, afgezet en hun glorie en kastelen verdeeld tussen de Franse kroon en de katholieke kerk. Hierna ondergingen de Katharen een zware vervolging. De bezetting van de regio door de Fransen betekende ook het einde van de Occitaanse Hofcultuur. Vanwege de geïsoleerde ligging en de beperkte strategische betekenis, bleef de regio gespaard van de Honderdjarige oorlog, deels omdat de meeste goud-, zilver- en koperaders in die tijd uitgeput raakten.